( ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး Conflict Prevention and Peace Forum က အစီရင္ခံစာတစ္ခု ထုတ္ျပန္ ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအစီရင္ခံစာကို ႏုိင္ငံတကာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေလ့လာမႈ စံႏႈန္းမ်ားကို ႀကိဳတင္ေလ့က်င့္ ေပးထားတဲ့ ျပည္တြင္းက ႏုိင္ငံသား ၁၇၅ ဦးက ႏုိင္ငံအႏွံ႕မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပပံုကို ေလ့လာေတြ႕ရိွခ်က္ ေတြကို အေျခခံၿပီး ျပဳစုထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာတမ္း ျပဳစုသူက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အုိင္အယ္လ္အို ဆက္ဆံေရး အရာရိွ အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီး ျမန္မာစကား ေကာင္းေကာင္း ေျပာတတ္တဲ့ Richard Horsey ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ စာတမ္းထဲက အေရးႀကီးတဲ့ အပုိဒ္မ်ားကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ေကာက္ႏႈတ္ ဘာသာျပန္ ေဖာ္ျပ လုိက္ပါတယ္။ စာတမ္း အမည္က Outcome of Myanmar Election ျဖစ္ပါတယ္။ )
အခန္း ၂ ။ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕။ စာတမ္းမွာ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕ အေျခအေနနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အခုလိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲေန႕မွာ မဲေပးမႈေတြက ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ရိွတယ္။ အားလံုးက ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္ပဲ။ ၿငိမ္သက္ လြန္းအား ၾကီးတယ္လို႕ေတာင္ ဆိုႏုိင္တယ္။ စည္းမ်ဥ္းနဲ႕ မညီတဲ့ ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီး ရိွတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္း ထြက္လာတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီသတင္းမ်ိဳး မထြက္ဘူးဆိုရင္ ထူးဆန္းတယ္လို႕ ေျပာရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလ့က်င့္ ေပးထားျပီး စိတ္ခ်ရတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရး သမားမ်ားရဲ့ ကြန္ယက္အဖြဲ႕ ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲေပးပံုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အခုလို ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။
မဲေပးမႈအတြက္ စီမံ ေဆာင္ရြက္မႈေတြက ေယ်ဘူယ်အားျဖင့္ ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ ရိွျပီး စည္းမ်ဥ္း အမ်ားစုကိုလည္း လိုက္နာ ၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ ၇၁ % က မဲေပးမႈရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြကို ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္သြားၾကတယ္။
အဲဒီေန႕ မဲရံုပိတ္တ့ဲ ညေန ေလးနာရီ မွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ပါတီေတြက ကိုယ္စားလွယ္ ေတြဟာ စိတ္ဓာတ္ေတြ တက္ႂကြ ေနၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳကာလမွာ ကန္႕သတ္မႈေတြ အေတာ္ မ်ားတဲ့အတြက္ သူတို႕ ပါတီေတြဟာ အမ်ားစု ေနရာ အႏုိင္မရႏုိင္ဘူး ဆိုတာ အစထဲက ေမွ်ာ္လင့္ ၿပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႕ ျပည္ပက အတုိက္အခံ ေတြက သပိတ္ေမွာက္ဖို႕ ေတာင္းဆိုေနတဲ့ ၾကားက မဲလာေပးသူေတြ မ်ားခဲ့တဲ့ အတြက္၊ လူေတြဟာ သူတို႕ ႏွစ္သက္တဲ့ ပါတီကို မဲေပးဖို႕ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ သူတို႕ စိတ္အား တက္ၾကြ ေနၾကတာပါ။ မဲ႐ံု ပိတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း မ်ားရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ မဲရံုေစာင့္ေတြနဲ႕ အမ်ားျပည္သူေတြ ေရွ႕မွာ သက္ဆုိင္ရာ မဲရံုအလုိက္ မဲေတြ ေရတြက္ ၾကပါတယ္။ ကနဦးပိုင္းမွာ ဒီမိုကေရစီပါတီ မ်ားရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက သူတို႕ကို ေထာက္ခံသူ အေတာ္ မ်ားတယ္လို႕ ေျပာခဲ့ၾကတယ္။ မဲေပးမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုကေတာ့ ညသန္းေခါင္ အခ်ိန္ ခန္႕မွန္းခ်က္ ထုတ္ျပန္ရာမွာ ဒီမိုကေရစီ ပါတီေတြ အေနနဲ႕ ၀င္ျပိဳင္တဲ့ေနရာမ်ားရဲ့ ၄၀%မွာ ႏုိင္ႏုိင္တယ္။ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ကလည္း ၀င္ျပိဳင္တဲ့ေနရာ ၄၀% မွာ ႏုိင္ႏုိင္တယ္။ တစညကေတာ့ ၁၄% ေလာက္ပဲ ႏုိင္မယ္လို႕ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ပါတီေတြ အေနနဲ႕ မဲရံုုတုိင္းမွာ ကိုယ္စားလွယ္ မထားႏုိင္တဲ့ အတြက္ မဲရံုအားလံုးရဲ့ ေရတြက္မႈကို မသိႏုိင္ ေပမယ့္ အဲဒီညမွာေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားက သူတို႕အေနနဲ႕ မဲအသာရ ေနတယ္လို႕ ယံုၾကည္ခဲ့တာေတာ့ အမွန္ပဲ။
ဒါေပမယ့္ အေျခအေန ေတြက စျပီး ေျပာင္းကုန္တယ္။ မဲဆႏၵနယ္ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳး ဘက္က မဲရံႈးမယ့္ အေျခအေန ရိွတာနဲ႕ မဲေရတြက္မႈကို ရပ္ဆုိင္း လိုက္တယ္လို႕ ကိုယ္စားလွယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ေျပာျပတယ္။ အဲဒီေနရာေတြမွာ ေစာင့္ၾကည္သူေတြ မရိွဘဲ ထပ္မံ ေရတြက္တဲ့အခါ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြက ႏုိင္ကုန္ျပန္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ မဲဆႏၵနယ္ ေတြမွာေတာ့ ျပည္ခုိင္ျဖိဳးကို ေထာက္ခံတဲ့ ၾကိဳတင္မဲေတြ ျဗဳန္းစားၾကီး ေပၚလာျပီး ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းေတြ ႏုိင္ကုန္တယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြက တစ္ခ်ိဳ႕ ႀကိဳတင္မဲေတြဟာ မဲရံုပိတ္ျပီး ေနာက္မွာ ေရာက္လာတာ ျဖစ္ျပီး ပထမပိုင္း ႀကိဳတင္မဲေတြတံုးက ျပည္ခုိင္ၿဖိဳး မႏုိင္ေသးဘူးလို႕ ဆိုတယ္။
အားလံု ျခံဳၾကည့္လိုက္ရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္ခင္တံုးက ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌက ၾကိဳတင္မဲေပးမႈဟာ သိပ္မမ်ားပါဘူးလို႕ ဆိုခဲ့ေပမယ့္ တကယ္ၾကေတာ့ ႀကိဳတင္မဲ ေပးမႈဟာ အေတာ္မ်ားတယ္လို႕ ဆိုႏုိင္တယ္။ တစ္ျပည္လံုး အတုိင္းအတာနဲ႕ ၾကိဳတင္မဲ ဘယ္ေလာက္ ရိွတယ္ ဆိုတာေတာ့ အေသးစိတ္ ထုတ္ျပန္တာ မရိွေသးဘူး။ (မဲဆႏၵနယ္ တစ္ခုခ်င္း အတြက္ သတင္းစာမ်ား၌ ေဖာ္ျပျပီး ျဖစ္ပါသည္။) ေနာက္ျပီး ႀကိဳတင္မဲ အမ်ားစုဟာ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး အတြက္ ျဖစ္ေနတာကို ေထာက္ျပ တာေတြ ရိွေပမယ့္ ဒီ ႀကိဳတင္မဲ ေပးသူ အမ်ားစုဟာ မဲဆႏၵနယ္နဲ႕ အေ၀းမွာ တာ၀န္ယူ ေနရတဲ့ စစ္သားေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြနဲ႕ ၀န္ထမ္း မိသားစု ေတြျဖစ္လို႕ သိပ္မဆန္းပါဘူး။ ဒီလူေတြကေတာ့ ဖိအားေၾကာင့္ ျဖစ္ျဖစ္၊ သူတို႕ ဆႏၵအရ ျဖစ္ျဖစ္ ျပည္ခုိင္ျဖိဳးကိုပဲ ေပးၾကမွာပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၾကိဳတင္မဲေတြ အရမ္းမ်ားတဲ့ အတြက္ သံသယ ျဖစ္စရာေတြ ေပၚလာတာေတာ့ အမွန္ပဲ။
အခန္း ၃။ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အေပၚ ေလ့လာခ်က္။ ဒီစာတမ္းကို အျပီးသတ္ျပဳစုတဲ့အခ်ိန္ ( ႏုိ ၁၇ ) မွာ ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္ ၃ ေနရာ၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ၂ ေနရာနဲ႕ တုိင္းေဒသၾကီး/ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ၁၂ ေနရာအတြက္ ရလဒ္ ေတြထုတ္ျပန္ဖို႕က်န္ေသးတယ္လို႕ စာတမ္းျပဳစုသူက မွတ္ခ်က္ေပးထားျပီး ရလဒ္မ်ားကေန ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနမ်ားကို အခုလို သံုးသပ္ထားပါတယ္။
ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ပါတီဟာ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ခံေနရာ ၇၇ %၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ခံေနရာ ၇၉% မွာ အႏုိင္ရ ထားပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ တစ္ရပ္ခ်င္း အလိုက္ စုစုေပါင္း အမတ္ေနရာမ်ား (ေရြးခ်ယ္ခံ + တုိက္ရို္က္ခန္႕) နဲ႕ တြက္ရင္ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္အတြင္း အာဏာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက အခုလို ျဖစ္ေနပါတယ္။
အခန္း ၂ ။ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕။ စာတမ္းမွာ ေရြးေကာက္ပြဲေန႕ အေျခအေနနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အခုလိုေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲေန႕မွာ မဲေပးမႈေတြက ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ရိွတယ္။ အားလံုးက ၿငိမ္ၿငိမ္သက္သက္ပဲ။ ၿငိမ္သက္ လြန္းအား ၾကီးတယ္လို႕ေတာင္ ဆိုႏုိင္တယ္။ စည္းမ်ဥ္းနဲ႕ မညီတဲ့ ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီး ရိွတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္း ထြက္လာတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီသတင္းမ်ိဳး မထြက္ဘူးဆိုရင္ ထူးဆန္းတယ္လို႕ ေျပာရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလ့က်င့္ ေပးထားျပီး စိတ္ခ်ရတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရး သမားမ်ားရဲ့ ကြန္ယက္အဖြဲ႕ ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲေပးပံုနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အခုလို ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။
မဲေပးမႈအတြက္ စီမံ ေဆာင္ရြက္မႈေတြက ေယ်ဘူယ်အားျဖင့္ ေခ်ာေခ်ာေမာေမာ ရိွျပီး စည္းမ်ဥ္း အမ်ားစုကိုလည္း လိုက္နာ ၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ အဖြဲ႕၀င္ ၇၁ % က မဲေပးမႈရတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ ေတြကို ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္သြားၾကတယ္။
အဲဒီေန႕ မဲရံုပိတ္တ့ဲ ညေန ေလးနာရီ မွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ပါတီေတြက ကိုယ္စားလွယ္ ေတြဟာ စိတ္ဓာတ္ေတြ တက္ႂကြ ေနၾကပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳကာလမွာ ကန္႕သတ္မႈေတြ အေတာ္ မ်ားတဲ့အတြက္ သူတို႕ ပါတီေတြဟာ အမ်ားစု ေနရာ အႏုိင္မရႏုိင္ဘူး ဆိုတာ အစထဲက ေမွ်ာ္လင့္ ၿပီးသားပါ။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္နဲ႕ ျပည္ပက အတုိက္အခံ ေတြက သပိတ္ေမွာက္ဖို႕ ေတာင္းဆိုေနတဲ့ ၾကားက မဲလာေပးသူေတြ မ်ားခဲ့တဲ့ အတြက္၊ လူေတြဟာ သူတို႕ ႏွစ္သက္တဲ့ ပါတီကို မဲေပးဖို႕ ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ သူတို႕ စိတ္အား တက္ၾကြ ေနၾကတာပါ။ မဲ႐ံု ပိတ္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း မ်ားရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ မဲရံုေစာင့္ေတြနဲ႕ အမ်ားျပည္သူေတြ ေရွ႕မွာ သက္ဆုိင္ရာ မဲရံုအလုိက္ မဲေတြ ေရတြက္ ၾကပါတယ္။ ကနဦးပိုင္းမွာ ဒီမိုကေရစီပါတီ မ်ားရဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက သူတို႕ကို ေထာက္ခံသူ အေတာ္ မ်ားတယ္လို႕ ေျပာခဲ့ၾကတယ္။ မဲေပးမႈကို ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့ ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုကေတာ့ ညသန္းေခါင္ အခ်ိန္ ခန္႕မွန္းခ်က္ ထုတ္ျပန္ရာမွာ ဒီမိုကေရစီ ပါတီေတြ အေနနဲ႕ ၀င္ျပိဳင္တဲ့ေနရာမ်ားရဲ့ ၄၀%မွာ ႏုိင္ႏုိင္တယ္။ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ကလည္း ၀င္ျပိဳင္တဲ့ေနရာ ၄၀% မွာ ႏုိင္ႏုိင္တယ္။ တစညကေတာ့ ၁၄% ေလာက္ပဲ ႏုိင္မယ္လို႕ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ပါတီေတြ အေနနဲ႕ မဲရံုုတုိင္းမွာ ကိုယ္စားလွယ္ မထားႏုိင္တဲ့ အတြက္ မဲရံုအားလံုးရဲ့ ေရတြက္မႈကို မသိႏုိင္ ေပမယ့္ အဲဒီညမွာေတာ့ ကိုယ္စားလွယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားက သူတို႕အေနနဲ႕ မဲအသာရ ေနတယ္လို႕ ယံုၾကည္ခဲ့တာေတာ့ အမွန္ပဲ။
ဒါေပမယ့္ အေျခအေန ေတြက စျပီး ေျပာင္းကုန္တယ္။ မဲဆႏၵနယ္ တစ္ခ်ိဳ႕မွာ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳး ဘက္က မဲရံႈးမယ့္ အေျခအေန ရိွတာနဲ႕ မဲေရတြက္မႈကို ရပ္ဆုိင္း လိုက္တယ္လို႕ ကိုယ္စားလွယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ေျပာျပတယ္။ အဲဒီေနရာေတြမွာ ေစာင့္ၾကည္သူေတြ မရိွဘဲ ထပ္မံ ေရတြက္တဲ့အခါ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြက ႏုိင္ကုန္ျပန္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ မဲဆႏၵနယ္ ေတြမွာေတာ့ ျပည္ခုိင္ျဖိဳးကို ေထာက္ခံတဲ့ ၾကိဳတင္မဲေတြ ျဗဳန္းစားၾကီး ေပၚလာျပီး ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းေတြ ႏုိင္ကုန္တယ္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြက တစ္ခ်ိဳ႕ ႀကိဳတင္မဲေတြဟာ မဲရံုပိတ္ျပီး ေနာက္မွာ ေရာက္လာတာ ျဖစ္ျပီး ပထမပိုင္း ႀကိဳတင္မဲေတြတံုးက ျပည္ခုိင္ၿဖိဳး မႏုိင္ေသးဘူးလို႕ ဆိုတယ္။
အားလံု ျခံဳၾကည့္လိုက္ရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္ခင္တံုးက ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌက ၾကိဳတင္မဲေပးမႈဟာ သိပ္မမ်ားပါဘူးလို႕ ဆိုခဲ့ေပမယ့္ တကယ္ၾကေတာ့ ႀကိဳတင္မဲ ေပးမႈဟာ အေတာ္မ်ားတယ္လို႕ ဆိုႏုိင္တယ္။ တစ္ျပည္လံုး အတုိင္းအတာနဲ႕ ၾကိဳတင္မဲ ဘယ္ေလာက္ ရိွတယ္ ဆိုတာေတာ့ အေသးစိတ္ ထုတ္ျပန္တာ မရိွေသးဘူး။ (မဲဆႏၵနယ္ တစ္ခုခ်င္း အတြက္ သတင္းစာမ်ား၌ ေဖာ္ျပျပီး ျဖစ္ပါသည္။) ေနာက္ျပီး ႀကိဳတင္မဲ အမ်ားစုဟာ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး အတြက္ ျဖစ္ေနတာကို ေထာက္ျပ တာေတြ ရိွေပမယ့္ ဒီ ႀကိဳတင္မဲ ေပးသူ အမ်ားစုဟာ မဲဆႏၵနယ္နဲ႕ အေ၀းမွာ တာ၀န္ယူ ေနရတဲ့ စစ္သားေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြနဲ႕ ၀န္ထမ္း မိသားစု ေတြျဖစ္လို႕ သိပ္မဆန္းပါဘူး။ ဒီလူေတြကေတာ့ ဖိအားေၾကာင့္ ျဖစ္ျဖစ္၊ သူတို႕ ဆႏၵအရ ျဖစ္ျဖစ္ ျပည္ခုိင္ျဖိဳးကိုပဲ ေပးၾကမွာပါ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၾကိဳတင္မဲေတြ အရမ္းမ်ားတဲ့ အတြက္ သံသယ ျဖစ္စရာေတြ ေပၚလာတာေတာ့ အမွန္ပဲ။
အခန္း ၃။ ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အေပၚ ေလ့လာခ်က္။ ဒီစာတမ္းကို အျပီးသတ္ျပဳစုတဲ့အခ်ိန္ ( ႏုိ ၁၇ ) မွာ ျပည္သူ႕ လႊတ္ေတာ္ ၃ ေနရာ၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ၂ ေနရာနဲ႕ တုိင္းေဒသၾကီး/ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ၁၂ ေနရာအတြက္ ရလဒ္ ေတြထုတ္ျပန္ဖို႕က်န္ေသးတယ္လို႕ စာတမ္းျပဳစုသူက မွတ္ခ်က္ေပးထားျပီး ရလဒ္မ်ားကေန ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနမ်ားကို အခုလို သံုးသပ္ထားပါတယ္။
ျပည္ခုိင္ျဖိဳး ပါတီဟာ အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ခံေနရာ ၇၇ %၊ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ခံေနရာ ၇၉% မွာ အႏုိင္ရ ထားပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္ တစ္ရပ္ခ်င္း အလိုက္ စုစုေပါင္း အမတ္ေနရာမ်ား (ေရြးခ်ယ္ခံ + တုိက္ရို္က္ခန္႕) နဲ႕ တြက္ရင္ လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္အတြင္း အာဏာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာက အခုလို ျဖစ္ေနပါတယ္။
အဲဒီလို ျပည္ခုိင္ျဖိဳးက လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္လံုးမွာ အသာစီး ရထားတဲ့အတြက္ ဥပေဒျပဳေရးနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ အခုလို အေရးၾကီးတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္-
- အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္နဲ႕ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ မွာပါတဲ့ ေရြးခ်ယ္ခံ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ဒုတိယ သမၼတႏွစ္ဦး အမည္စာရင္း တင္သြင္းတဲ့ အခါ ျပည္ခုိင္ျဖိဳးက ေရြးခ်ယ္တဲ့သူပဲ ျဖစ္မယ္။ (ေနာက္ ဒုသမၼတ တစ္ဦးကို တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ေတြက တင္သြင္းမယ္။) ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ အေနနဲ႕ ဒုသမၼတ သံုးဦးထဲက သမၼတ ေရြးတဲ့ အခါမွာလည္း ျပည္ခုိင္ျဖိဳး အမတ္မ်ားက ေထာက္ခံတဲ့လူပဲ သမၼတ ျဖစ္တယ္။ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး အေနနဲ႕ သူတို႕ ၾကိဳက္တဲ့ သူကို သမၼတ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏုိ္င္စြမ္း ရိွသြားျပီ။
- ျပည္ခုိင္ျဖိဳးက ေထာက္ခံတဲ့ သမၼတဟာ (၂၅% အမတ္ေနရာကို ကိုင္ထားတဲ့) တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ထက္ ဥပေဒျပဳ အာဏာ ပိုအင္အားေကာင္း သြားမယ္။ သာမန္ အမ်ားစုမဲနဲ႕ အတည္ျပဳလို႕ ရတဲ့ ဥပေဒျပဳေရး ကိစၥမ်ား အတြက္ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ့ ေထာက္ခံမႈကို ထည့္တြက္ဖို႕ မလိုဘူး။
- ျပည္ခုိင္ျဖိဳးနဲ႕ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ေပါင္းလုိက္ရင္ ၇၅% ေက်ာ္ေနတဲ့ အတြက္ သူတို႕ႏွစ္ဖြဲ႕ ေပါင္းျပီး အေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္လို႕ရတယ္။ အစိုးရ အဖြဲ႕၀င္ေတြကို ျပစ္တင္စြတ္စြဲ ဖယ္ရွားလို႕ ရမယ္။ က်န္တဲ့ ပါတီေတြ က်ေတာ့ ေပါင္းလိုက္ရင္ ၂၅% မျပည့္တဲ့ အတြက္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္းကို ဟန္႕တားလို႕ မရေတာ့ဘူး၊ ေနာက္ၿပီး အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို အဆိုတင္ဖို႕၊ ျပစ္တင္ စြက္စြဲဖို႕အတြက္ အဆိုတင္ဖို႕၊ အေရးေပၚ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀း ေခၚဖို႕ အနည္းဆံုး လိုတဲ့ မဲအေရအတြက္ မျပည့္မီေတာ့ဘူး။
ဒါေပမယ့္ တုိင္းေဒသႀကီးနဲ႕ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ေတြမွာေတာ့ အေျခအေနက တစ္မ်ိဳး ေျပာင္းသြားတယ္။
- အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္နဲ႕ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ မွာပါတဲ့ ေရြးခ်ယ္ခံ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ဒုတိယ သမၼတႏွစ္ဦး အမည္စာရင္း တင္သြင္းတဲ့ အခါ ျပည္ခုိင္ျဖိဳးက ေရြးခ်ယ္တဲ့သူပဲ ျဖစ္မယ္။ (ေနာက္ ဒုသမၼတ တစ္ဦးကို တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ေတြက တင္သြင္းမယ္။) ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ အေနနဲ႕ ဒုသမၼတ သံုးဦးထဲက သမၼတ ေရြးတဲ့ အခါမွာလည္း ျပည္ခုိင္ျဖိဳး အမတ္မ်ားက ေထာက္ခံတဲ့လူပဲ သမၼတ ျဖစ္တယ္။ ျပည္ခုိင္ျဖိဳး အေနနဲ႕ သူတို႕ ၾကိဳက္တဲ့ သူကို သမၼတ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏုိ္င္စြမ္း ရိွသြားျပီ။
- ျပည္ခုိင္ျဖိဳးက ေထာက္ခံတဲ့ သမၼတဟာ (၂၅% အမတ္ေနရာကို ကိုင္ထားတဲ့) တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ထက္ ဥပေဒျပဳ အာဏာ ပိုအင္အားေကာင္း သြားမယ္။ သာမန္ အမ်ားစုမဲနဲ႕ အတည္ျပဳလို႕ ရတဲ့ ဥပေဒျပဳေရး ကိစၥမ်ား အတြက္ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္မ်ားရဲ့ ေထာက္ခံမႈကို ထည့္တြက္ဖို႕ မလိုဘူး။
- ျပည္ခုိင္ျဖိဳးနဲ႕ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ေပါင္းလုိက္ရင္ ၇၅% ေက်ာ္ေနတဲ့ အတြက္ သူတို႕ႏွစ္ဖြဲ႕ ေပါင္းျပီး အေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္လို႕ရတယ္။ အစိုးရ အဖြဲ႕၀င္ေတြကို ျပစ္တင္စြတ္စြဲ ဖယ္ရွားလို႕ ရမယ္။ က်န္တဲ့ ပါတီေတြ က်ေတာ့ ေပါင္းလိုက္ရင္ ၂၅% မျပည့္တဲ့ အတြက္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္းကို ဟန္႕တားလို႕ မရေတာ့ဘူး၊ ေနာက္ၿပီး အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို အဆိုတင္ဖို႕၊ ျပစ္တင္ စြက္စြဲဖို႕အတြက္ အဆိုတင္ဖို႕၊ အေရးေပၚ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀း ေခၚဖို႕ အနည္းဆံုး လိုတဲ့ မဲအေရအတြက္ မျပည့္မီေတာ့ဘူး။
ဒါေပမယ့္ တုိင္းေဒသႀကီးနဲ႕ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ ေတြမွာေတာ့ အေျခအေနက တစ္မ်ိဳး ေျပာင္းသြားတယ္။
