လြန္ခဲ့သည့္ဂ်ဴလိုင္လ ၂၇ ရက္ေန ့ နံနက္၁၀နာရီ ၁၅မိနစ္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ အေနာက္ပိုင္းတိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္၊ ဒုတိုင္းမွဴးကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ေသာ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ ့၀င္မ်ားစြာတို ့ လက္နက္၊ ဒိုင္းကာမ်ားႏွင့္ စစ္ေတြၿမိဳ ့၊ ကန္ ေတာ္ႀကီး၊ အာကိ်ပ္ေတာ္ကုန္းရွိ မဟာမုနိဗုဒၶ၀ိဟာရ ေက်ာင္းတိုက္အား ရန္သူ ့ စစ္စခန္း ၀င္စီးသည့္ အေန အထားမ်ဳိးျဖင့္ ၀ိုင္းထားလိုက္ၾကသည္။ ထို ့ေနာက္ ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ ရခိုင္သမိုင္း သုေတသီ စာေရးဆရာ၊ အယ္ဒီတာ ရမၼာ၀တီအသွ်င္ပညာစာရအား ဖမ္းဆီး ေခၚေဆာင္သြား ခဲ့ၾကသည္။ ဆရာေတာ္အား ဖမ္းဆီးၿပီး ေနာက္၊ ဆရာေတာ္ကိုယ္တိုင္ အႏွစ္ႏွစ္အလလ ဆင္းရဲပင္ပန္းႀကီးစြာ ရခိုင္ျပည္အႏွံ ့ေျခက်င္ခရီးဆန့္ ့လ်က္ ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ စုေဆာင္းထားခဲ့ ေသာ ရခုိင္ျပည္သံုး ေရွးေဟာင္းဒဂၤါးမ်ား၊ ဓည၀တီေခတ္မွစ၍ ေျမာက္ဦးေခတ္ ထိ ရခိုင္ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား ပံုေတာ္မ်ား၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေရးထိုးခဲ့သည့္ ရခိုင္ ေရွးေဟာင္း ေက်ာက္စာမ်ား၊ ရခိုင္ရာဇ၀င္က်မ္းမ်ား၊ ရခိုင္ေဆးက်မ္းမ်ား၊ ရခိုင္သမိုင္းဆိုင္ရာ ေပစာမ်ား၊ ရခိုင္ျပည္တနံတလ်ားမွ ရွာေဖြထားေသာ ငေစြျခင္း၊ ဇန္းျခင္း၊ နတ္ျခင္း၊ သာျခင္း၊ ဧျခင္းမ်ား အပါအ၀င္
ရွိရွိသမွ်ေသာ ရခိုင္စာေပ၊ ေက်းလက္ရိုးရာ ေတးကဗ်ာ မ်ားကို တခုမက်န္ အားလံုး သိမ္းႀကံဳး ယူေဆာင္သြားခဲ့ၾကသည္။ ဆရာေတာ္အား စစ္ေတြအမွတ္(၁)ရဲစခန္း၌ အဓမၼသကၤန္းဆြဲခြ်တ္၊
လူ၀တ္လဲကာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးမွဳ အပါအ၀င္ အျခား လူမဆန္သည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား ျဖင့္ ဖိအားေပး စစ္ေဆးလ်က္ရွိသည္။ရခိုင္သမိုင္း သုေတသီ ရမၼာ၀တီ အသွ်င္ပညာစာရသည္ သက္ေတာ္(၅၇)ႏွစ္၊ ၀ါေတာ္(၃၇)၀ါရွိၿပီး၊ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ ့နယ္၊ ခြဆံုရြာသစ္ (ကံ့ေကာ္ေတာင္)ရြာ ဇာတိျဖစ္ သည္။ ခမည္းေတာ္မွာ ဦးေရႊလွျဖစ္ၿပီး၊ မယ္ေတာ္ ေဒၚယင္ေမညိဳျဖစ္သည္။ ငယ္စဥ္က ရမ္းၿဗဲၿမိဳ ့အင္းေတာင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၌ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး၊ ပထမႀကီးတန္းထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ငယ္စဥ္ကပင္ ရခိုင္ရာဇ၀င္၊ ရခိုင္သမိုင္း၊ ရခိုင္စာေပ စသည့္ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳ အေမြအႏွစ္မ်ားကို ရွာေဖြ စုေဆာင္း ေဖာ္ထုတ္လိုစိတ္ နက္ရွဳိငး္ႀကီးမားလွ သည္။
-
ရခိုင္တစ္ျပည္လံုး ေက်းလက္ေတာရြာမ်ားသို ့ငတ္ျပတ္၊ ဆင္းရဲမွဳဒဏ္ကို သည္းခံလ်က္ ရခိုင္ရိုးရာယဥ္ေက်း မွဳကို တစိုက္မတ္မတ္ သြားေရာက္ ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္ စုေဆာင္းခဲ့သည္။ ရမၼာ၀တီမဂၢဇင္း၊ ရခိုင္ရိုးမမဂၢဇင္း အပါအ၀င္ ရခိုင္ေဒသထုတ္ မဂၢဇင္း၊ စာေစာင္မ်ား၏ အၿမဲတမ္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး၊ ရခိုင္ေဒသမဂၢဇင္းမ်ားတြင္လည္း ရမၼာ၀တီ-ပညာစာရ အမည္ျဖင့္ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳ ေဆာင္းပါးမ်ားကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရးသားလ်က္ရွိသည္။ ရမၼာ၀တီသဘာ၀ေတးကဗ်ာမ်ား စာအုပ္အပါအ၀င္ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳသမိုင္းအေမြအႏွစ ္စာအုပ္မ်ား ပံုႏွိပ္ ထုတ္ ေ၀ခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ကို ေလးစားသည့္ ႏိုင္ငံတကာမွ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား မၾကာခဏ လာေရာက္ အကူအညီ ေတာင္းခံၾကရာတြင္ ၾသစႀတီးယား အမ်ဳိးသားတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ ပင္မလာဂတ္မင္ မွသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ခ်ဴလာ ေလာင္ကြန္တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ ဂ်က္ေလဒါ အထိ ပါ၀င္ၾကသလို ႏိုင္ငံတကာ ႏွင့္ ျပည္တြင္းမွ သမိုင္း၊ ေရွး ေဟာင္းသုေတသန၊ အေရွ ့တိုင္းဘာသာရပ္မ်ားျဖင့္ ဘဲြ ့ယူစာတမ္းျပဳစုမည့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုလည္း သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းဌာန၊ ေရွးေဟာင္းသုေတသနဌာန၊ စစ္ေတြတကၠသိုလ္၊ စစ္ေတြ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳျပတိုက္တို ့အတြက္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူေပးခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရွိ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမွဳ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ စာအုပ္မ်ားေရးသား ထုတ္ေ၀ေနသည့္ ရဟန္းပုဂၢိဳလ္၊ လူပုဂၢိဳလ္တိုင္း ဆရာေတာ္ထံမွ ပံုစံမ်ဳိးစံုျဖင့္ အကူအညီ ယူခဲ့ၾကရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းသုေတသနဌာန၊ ျမန္မာစာအဖြဲ ့တို ့မွပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း မၾကာခဏ လာေရာက္၍ ေဆြးေႏြး အကူအညီေတာင္းခံေလ့ရွိၾကသည္။၁၉၉၀ခုႏွစ္တြင္ ဆရာေတာာ္သည္ စစ္ေတြ၊ကန္ေတာ္ႀကီးရပ္ကြက္၌ ရခိုင္သို ့စစ္မွန္ေသာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာ စေရာက္သည့္ အမွတ္သေကၤတ ဓည၀တီိေခတ္ မဟာမုနိရုပ္ရွင္ေတာ္ျမတ္ႀကီးကို အစြဲျပဳ ၍ မဟာမုနိဗုဒၶ၀ိဟာရ အမည္ရွိ ၀ါးေက်ာင္းငယ္တစ္ခုကို စစ္ေတြၿမိဳ ့မွ ရခိုင္စာေပသမားမ်ားႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည္။ ဆြမ္းအခက္အခဲ ရွိ၍ ဆန္ႏို ့စည္ ၁ဗူး လူ ၄ ေယာက္ စားေသာက္လ်က္ မဟာမုနိကို ထူေထာင္ခဲ့့ျခင္းျဖစ္သည္။ဆင္းရဲ ငတ္ျပတ္မွဳဒဏ္ကို ဆိုး၀ါးစြာ ခံစားေနရေသာ္လည္း ရခိုင္စာေပ၊ ရခိုင္ေတာင္ပိုင္း ေျမာက္ပိုင္း ညီညြတ္ေရး အတြက္ ဆရာေတာ္ အျပံဳးမပ်က္ဘဲ ကန္ေတာ္ႀကီး၊ မင္းဂံရပ္ကြက္မ်ားမွ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား ကို၊ ရာႏွင့္ခ်ီလ်က္ မူလတန္းမွ အထက္တန္းထိ အခမဲ့ ပညာသင္ၾကားေပးရံုမွ်မက အစြန့္ ့ပစ္ခံ ရင္ခြင္ပိုက္ မိဘမဲ့ကေလးငယ္မ်ားကိုလည္း ေကာက္ယူ ေကၽြးေမြးေစာင့္ေရွာက္ခဲ့သည္။ ကုလားမ်ားက မူဆလင္အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းရန္ လူကုန္ကူးခံရမည့္ ရခိုင္မိဘမဲ့ကေလးမ်ားကို တဖက္လွည့္ျဖင့္ ေငြႏွင့္လဲလွယ္ ယူလ်က္ ေမြးျမဴကာ ဗုဒၶဘာသာ သကၤန္းစည္းေပးခဲ့သည္။
-
-
-
-
စက္တဘၤာလ ၇ ရက္ေန႕က ဆရာေတာ္ပညာစာရအား တရားမွ်တစြာ စစ္ေဆးရန္ စစ္ေတြ ပု႑ားကြ်န္း မင္းျပားျမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ဆရာေတာ္ ၁၅ ပါးက အေနာက္ပိုင္း တိုင္းမွဴး ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ စိုးသိန္းထံ စာေရး ေမတၱာ ရပ္ခံခဲ့ေသာ္လည္း တစံုတရာ ျပန္ၾကားမႈ မရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ဆရာေတာ္ အရွင္ပညာစာရကိုု ေန႕စဥ္ဆက္တိုက္ ရံုးထုတ္စစ္ေဆးေနျပီး ဆရာေတာ္ဘက္မွ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးေနသူ ေရွ႕ေနႏွစ္ဦးကိုလည္း တနလၤာေန႕က ေရွ႕ေနပါ၀ါ ရုတ္သိမ္း လိုက္သည့္အတြက္ ယခုအခါ ဆရာေတာ္ အမူတြင္ အစိုးရဘက္က အႏိုင္ရေရး အတြက္ ေရွ႕ေန သံုးဦး လိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း၊ ဆရာေတာ္ဘက္မွ ေရွ႕ေနမ ေဒၚေအးႏုစိန္က တဦးတည္းသာ လိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း၊ ျမိဳ႕ခံအမ်ားအျပား ကလည္း ဆရာေတာ္ဘက္မွ ရပ္တည္ျပီး သက္ေသထြက္ ဆိုေနၾကေၾကာင္းသိရသည္။
ဆရာေတာ္အေပၚစစ္အစိုးရက မဟုတ္မတရားလီဆယ္ စြတ္စြဲမႈျပဳရာတြင္ မာတုကာမမ်ားႏွင့္ ဖါက္ျပန္က်ဴးလြန္ သည့္အမႈလည္းပါရွိရာ စစ္အစိုးရတင္ေသာသက္ေသ ေဒၚမာလာႏွင့္ မသန္းေမတို႕မွ မိမိတို႕မွာ ဆရာေတာ္ႏွင့္ တစံုတရာ ျပစ္မွားမိျခင္း မရွိေၾကာင္း ရံုးေတာ္တြင္ တိုက္ရိုက္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ယခုအခါ ဆရာေတာ္အား မဟုတ္ မတရား စြပ္စြဲထားသည့္ အမႈ ၇ မႈ အထဲမွ ပုဒ္မ ၅၀၅(ခ) ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ျငိမ္ေရးကို ထိပါးေႏွာင့္ယွက္မႈႏွင့္ တျခား စြဲခ်က္တခုကို တရားရံုးမွ လံုး၀ ပလပ္ လိုက္ျပီး က်န္ ၅မႈကိုသာ စစ္ေဆး ေနသည္။
စစ္ေတြျမိဳ႕ခံအမ်ားအျပားမွာ ဆရာေတာ္အား ဖမ္းဆီးစဥ္က ဆရာေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ေယာင္လည္လည္ ျဖစ္ေနခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ အျဖစ္မွန္ကို နားလည္ သေဘာေပါက္လာၾကၿပီးဆရာေတာ္ဘက္မွာ သိသိသာသာ ရပ္တည္ လာၾကသည္ဟုသိရသည္။