-
အေရွ႕ဖက္မွာ ထိုင္းပင္လယ္ေကြ႕ အေနာက္ဖက္မွာ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ ၾကား
ျမန္မာျပည္ ေတာင္ဘက္စြန္းက တည္ညိမ္တဲ့ အိေျႏရွင္ အလွေလး…။
-
မိုင္ငါးရာေက်ာ္ရွညိတဲ့ ကမ္းေျခက ရိုးမနဲ႕မ်ဥ္းျပိဳင္လို႕ ေျပာရမလား ရိုးမကို အနားသတ္ထားတယ္လို႕ ေျပာရမလား ကဗ်ာဆရာမွဘဲ စာဖြဲ႕ႏိုင္ေတာ့မယ္။
-
ေပေျခာက္ေထာင္အျမင့္ ရွိတဲ့ ျမင့္မိုဟ္လက္ခတ္ေတာင္ ႏြားလည္ဘို႕ေတာင္ အပါအ၀င္ ေတာင္တန္းေတြက တသြယ္တတန္း အၿမဲစိမ္းသစ္ေတာေတြၾကားမွာ ထား၀ယ္ျမစ္၊ တနသၤာရီျမစ္ႀကီး၊ တနသၤာရီျမစ္ငယ္၊ ေလညာျမစ္၊ ေက်ာက္ျဖာျမစ္၊ ပါခ်န္ျမစ္ေတြနဲ႕ ေရးေခ်ာင္း၊ စြယ္ေတာ္၀ေခ်ာင္း(စာရ၀) ပေလာက္ေခ်ာင္းတို႕လို ေခ်ာင္းႀကီး ေခ်ာင္းငယ္မ်ားစြာနဲ႕ ယွက္ႏြယ္ သြယ္ဆက္ထားတယ္။ တနသၤာရီရိုးမရဲ႕ တကယ့္နယ္ပါယ္က မြန္၊ ကရင္နဲ႕ ထား၀ယ္ ဘိတ္ သံလြင္ျမစ္၀ကေန ပါခ်န္ျမစ္ ၀အထိျဖစ္တယ္။ျပည္တြင္းမၿငိမ
-
ဒီရိုးမဟာ ေျမေပၚေျမေအာက္ သယံဇာတေတြနဲ႕ အဖိုးတန္ေဒသတခုအျဖစ္ သမိုင္းတစ္ေလ်ာက္မွာ ေနရာယူခဲ့တယ္။ ေရွး မင္းစဥ္မင္းဆက္ ေရႊဘုန္းေတာ္ေရာက္ စစ္ပြဲေတြ ဆင္ႏြဲခဲ႕ရာ ႏွစ္ျပည့္တျပည္ ကူးလူးရင္းႏွီးခဲ့ရာ သမိုင္း ေမာ္ကြန္းေတြ တြင္ေစခဲ့တယ္။
-
၁၈၂၄ခုႏွစ္ အဂၤလိပ္- ျမန္မာ ပထမ စစ္ပြဲ ေနာက္ပိုင္း တပါးကြ်န္ဘ၀မွာေတာ့ `တနသၤာရီႏွမ` အပ်ိဳရည္ပ်က္ခဲ့ရတယ္။
-
သံေတြ၊ခဲေတြ၊ ေက်ာက္မီးေသြးေတြ အဂၤလိပ္ ကုမၸဏီေတြကတူးခဲ့တယ္၊
ဘံုေဘဘားမား ၿဇိတိသွ်ဘားမား ကုမၸဏီေတြက သစ္ေတြ ထုတ္ခဲ့တယ္၊ သြားေရးလာေရးသာတဲ့ မြန္-ကရင္ ေဒသေတြမွာ ကၽြန္းပင္ေတြ မ်ဳိးတုန္းေအာင္ ခုတ္သြားထုတ္သြားတယ္။
-
ေနာက္ပိုင္း လြတ္လပ္ေရး ရၿပီး ျပန္ေတာ့လဲ အျခင္းျခင္းထခ်ၾကတဲ့ ျပည္တြင္း မညိမ္မသက္မႈေၾကာင့္ နယ္ေျမ မေအးခ်မ္းလို႕၊ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ လက္လွမ္းမမွီလို႕ ေတာ္လွန္ေရးေရာင္ေတာ္ျပန္နဲ
-
စစ္အစိုးရ ေခတ္က်ျပန္ေတာ့ ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေခါင္းစဥ္နဲ႕ ေပၚေပၚထင္ထင္ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြ၊ တိုင္းရင္းသား အမည္ခံ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြ ၊ ဗိုလ္ရိပ္ခို စီးပြါးေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ အသီးအသီး အသကအသက၊ ေျမေတြ ယူၾက၊ သတၳဳေတြ တူးၾက၊ သစ္ေတြ ခုတ္ၾက အလုအယက္ လုပ္လာလိုက္တာ ခုထိဘဲေပါ့။
ကိုလိုနီလက္ထက္ အပ်ိဳရည္ပ်က္ခဲ့တဲ့ တနသၤာရီရိုးမ သူပုန္သူကန္လက္ ၀ကြက္လို႕ ဆက္ေျမာတာေတာင္ ၁၀%ေလာက္ မစြန္းတစြန္း ဆံုးရံႈးတာ။
၁၉၉၀ကေန ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေလာက္အထိမွာ အထိနာျပန္တာေတာင္ ၇၀% ႏႈန္းေလာက္က သစ္ေတာ ဖုံးေနခဲ့ေသးတယ္၊
-
၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာ တနသၤာရီ တိုင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဆီအိုးႀကီး ျဖစ္ရမည္ ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသား လုပ္ငန္းရွင္ ဆိုသူေတြကို ေျမဧက (၅၀၀၀၀၀)မွာ ဆီအုန္း စိုက္ခြင့္ ျပဳခဲ့တယ္၊ လူေန အနည္းဆုံး ျဖစ္ၿပီး သစ္ေတာ အထူဆုံးေန ရာေတြျဖစ္တဲ့ ၿမိတ္ခရိုင္၊ ေကာ့ေသာင္း ခရိုင္ေတြမွာ ေနရာေပးခဲ့တယ္၊ ျပည္ေထာင္စု လမ္းမႀကီး ေအရွလမ္းမႀကီးလို႕ အမည္ေတြတပ္ ၿပီး လမ္းေဖာက္ ေပးလိုက္တယ္။
သစ္ခုတ္ခြင့္ သစ္ထုတ္ခြင့္ သစ္ေရာင္းခြင့္ ဘသူ႕မွမေပးပါဘူး။
-
ဆီအိုးႀကီး ထဲ ဆီဘယ္နပုလင္း ေရာက္လဲေတာ့ စါရင္းမရွိ စတိေလာက္စိုက္ ႀကိဳက္သေလာက္ ခုတ္ပစ္လိုက္တာ ၾကိဳး၀ိုင္းေတြ သစ္ေတာ ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ မရွိေတာ့ဘူး။ အေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ မရွိေတာ့ဘူးဆိုေတာ့ အေတာ္ႀကဲႀကဲ နဲနဲက်န္တဲ့ဟာက က်န္ပါေသးသေကာ။
-
ဘယ္ရမလဲ ခြင္ခ်ၾကျပန္တာပ။ ဘာတဲံ့ ျမန္မာ့ ေရႊ ျဖဴ -ရိုးမကို လႊမ္းရမည္တဲ့၊ ရာဘာပင္ စိုက္မကြဲ႕ဆိုပီး ခုတ္ ျပန္ပါေလေရာ။
-
အစိုးရကလား.. သစ္ခုတ္ခြင့္မေပးပါဘူးဆို။ ……………….ေအာ္ ဒါကေတာ့ ဆီအုန္းပင္ ရာဘာပင္ဆိုတာ ရွိပိးသားအပင္ေပၚ ထပ္စိုက္လို႕မွမရတဲ့ဟာကို။
-
သံေတြခဲေတြလား တူးတာေပါ့ သူကလဲ ရႈတ္ေနတဲ့သစ္ပင္ေတြခုတ္ရံုမ
-
ဥယ်ာဥ္ေတြ စိုက္ခင္းေတြထဲ၀င္ သီးပင္စားပင္ေတြ ျမဳပ္ကုန္တာ ဘာညာေလာက္ရွိတာလဲ ရွိေပါ့။
သတၳဳေဆးပီးေရကလဲ ညစ္ဆိုးေရျဖစ္ၿပီ။ သံုးမရ ေသာက္မရေတာ့ဘူး။ ေရေတာ့ရွိတယ္ေလ၊ ရွိလိုက္တာမွ အိမ္ေတာင္ ျမဳပ္ေနေသး။
ရြာေတြ ဥယ်ာဥ္ေတြက လူေတြလား ထိုင္းတို႕ မေလးရွားတို႕ ေရာက္ကုန္တာေပါ့ဗ်ာ။
-
ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေခါင္းစဥ္နဲ႕ တျခား အဆစ္ပါသြားတာေတြရွိေသးတယ္။
ပုဇြန္ေျခာက္ စက္ရုံေတြ၊ ကင္းမြန္ေျခာက္ စက္ရုံေတြငါးအမႈန္႔လုပ္တဲ့ စက္ရုံေတြက ေရထြက္ ပစၥည္းေတြကို ျပဳတ္ၿပီး အေျခာက္ခံတယ္၊ ဒီအတြက္ ထင္းလိုတယ္၊ ဒီေရေတာေတြ တစ္ေန႕ ေလွႀကီး၄/၅စင္း ေလာက္ခုတ္ၿပစ္ေတာ့ ျမစ္၀ေခ်ာင္း၀၊ ျမစ္တြင္းေခ်ာင္းတြင္း ရိုးမေၾကာက ဒီေရေတာေတြ ျပဳပ္ျပဳပ္ျပဳန္းကုန္တယ္။
-
ေတာေတြ မရွိေတာ့ဘူး၊ ေတာင္ေတြ မရွိေတာ့ဘူး၊ ျမစ္ေတြ ေခ်ာင္းေတြ ေနာက္ကုန္ၿပီ၊ ငါးေတြ ပုဇြန္ေတြ အရ နည္းလာတယ္ ေဒသသားေတြ လုပ္စားကိုင္စားစရာမရွိေတာ့
-
သဘာ၀ ပတ္ ၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို မထိခိုက္ေစဘဲ မွီခိုေနထိုင္သူမ်ား ယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရးကိစၥရပ္မ်
-
သစ္ေတာက႑၏ ပင္မစီမံကိန္း - ၂၀၀၁-၂၀၀၂ မွ ၂၀၃၀-၂၀၃၁ အထိ ႏွစ္ ၃၀ စီမံကိန္းအရ ဧက ၂ ဒသမ ၂၇ သန္း လ်ာထားၿပီးဘီဆိုတာမ်ိဳး
-
၂၀၀၀ခုႏွစ္ေလာက္က ၾကားတာ ၁၅ႏွစ္သာၾကာေရာ မယ္မယ္ရရေတာ့ ဘာမွမေတြ႕။
-
ခုတေလာေတာ့ တရားမဝင္သစ္ခိုးထုတ္မႈေတြကိ
-
တခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ ဆိုတဲ့အထဲ တနသၤာရီတိုင္းေတာ့ ပါဟန္မတူဘူး။ မပါျခင္ ေယာင္ေဆာင္ ေနလားလဲမသိဘူးေပါ့ေနာ။
ေကာင္းျမတ္ ကုမၸဏီ ဆိုတာက တနသၤာရီတိုင္း တနသၤာရီၿမိဳ႕နယ္ ႀကိမ္ေခ်ာင္းရြာနားမွာ ပ်ိဳအိုင္နားမွာ တနေခ်ာင္းမွာ စတဲ့ေနရာေတြက သစ္လံုးႀကီး သစ္လံုးရြယ္ တေန႕ တေန႕ ကား၅စီး၆စီးတိုက္ သယ္ေနတာ တနသၤရီျမစ္ကမ္း ေျမမအုံမွာစုရပ္လုပ္ပီး ခုတ္ထားတာနဲ႕ ရာထားတာက တန္ခ်ိန္ ၆ ၅၀၀ေလာက္ရွိတယ္။
-
တေလာက တနသၤာရီၿမိဳ႕နယ္တြင္ တနသၤာရီ သဘာ၀သစ္ေတာႀကိဳး၀ိုင္း စီမံကိန္းမွ တနသၤာရီ ေဘးမဲ့ေတာသတ္မွတ္ေရးေဆာင္ရြ
ေဒသအတြက္မရွိမျဖစ္ လိုအပ္လ်က္ရွိေသာကိစၥတရပ္ပင
-
-
မွီခိုေတာမ်ား ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္ အမဲလိုက္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကမၻာႏွင့္အဝန္းတြင္ အေကာင္ေရ သိသာစြာ က်ဆင္းလ်က္ရွိေသာ ႀကံ႕သူေတာ္ (Malayan Tapir- Tapirus indicus) ကို ျမန္မာႏုိင္ငံ တနသၤာရီတိုင္းေဒသၾကီး တနသၤာရီ သဘာဝႀကိဳးဝုိင္း အတြင္းတြင္ ယခုႏွစ္ မတ္လ ၁ ရက္မွ ဇြန္လ ၃၀ ရက္ေန႔အထိ ေလးလအတြင္း ေလ့လာထားခ်က္အရ သံုးေကာင္ေတြ႕ရွိ ခဲ့ရေၾကာင္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ သားငွက္တိရစၧာန္ ထိန္းသိမ္းေရးဌာနမွ တာဝန္ရွိသူ တစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
-
ႀကံ႕သူေတာ္ကို တနသၤာရီ သဘာဝႀကိဳးဝိုင္း အတြင္း ခိုတမဆားတြင္း (ေဒသအေခၚ ေရပုတ္) တြင္ အထီးတစ္ေကာင္ႏွင့္ အမတစ္ေကာင္၊ မကဲဗ်က္ကသန္ေခ်ာင္း ဆားတြင္းတြင္ (အထီး/ အမ မသိ) တစ္ေကာင္ စုစုေပါင္း သုံးေကာင္ ေတြ႕ရွိခဲ့ရေၾကာင္း၊ ေျခရာႏွင့္ သေကၤတ အမွတ္အသားမ်ားကို ေလ့လာခ်က္အရ ခိုတမ ေခ်ာင္းဖ်ား၊ မကဲဗ်က္ကသန္ ေခ်ာင္းဖ်ားႏွင့္ ေရပံုး ေရပူစမ္းတို႔မွာ တနသၤာရီ သဘာဝႀကိဳးဝိုင္း အတြင္း ႀကံ႕သူေတာ္ အျမဲတမ္း က်က္စားေသာ ေဒသမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ားအား ေမးခြန္းမ်ား ေမးျမန္းခ်က္အရ ၉၀ ဒသမ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ႀကံ႕သူေတာ္ကို လြန္ခဲ့ေသာ ၁၄ ႏွစ္ခန္႔က ေတြ႔ရွိခဲ့ျပီး ၂၉ ဒသမ ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ႀကံ႕သူေတာ္၏ အသားမ်ားကို လူတို႔စားသည္ကို ေတြ႕ခဲ့ရေၾကာင္းကို ေျဖၾကားၾကေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႀကံ႕သူေတာ္မ်ိဳးစိတ္ ပ်ံ႕ႏွံ႔တည္ရွိမႈႏွင့္ အေကာင္ေရဆိုင္ရာ ကိန္းဂဏန္း အတိအက် ေလ့လာမႈမွတ္တမ္းမွာ မရွိသေလာက္ နည္းပါးေသးေၾကာင္း၊ သိရသည္။
-
ႀကံ႕သူေတာ္အေၾကာင္းကို အက်ယ္တဝင့္ ေဟာေျပာျခင္းႏွင့္ ကင္းလွည့္ထိန္းသိမ္းေရးကို အဓိက ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ တနသၤာရီ ေဒသတြင္သာ ယင္းမ်ိဳးစိတ္ကို ေတြ႕ရႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ထိန္းသိမ္းေရး စီမံခ်က္ေရးဆြဲကာ ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ဝန္းက်င္/ သားငွက္ ဌာနထံမွ သိရသည္။ ႀကံ႕သူေတာ္ ေလ့လာမႈတြင္ ဦးေနမ်ိဳးေရႊ (ေတာအုပ္ႀကီး)၊ ဝန္းက်င္/ သားငွက္ဌာနမွ အမ်ိဳးသား အႀကံေပးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး တနသၤာရီ သဘာဝႀကိဳးဝိုင္း စီမံကိန္း ဝန္ထမ္းမ်ား ပူးေပါင္းပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ကမ႓ာေပၚတြင္ ႀကံ႕သူေတာ္မ်ိဳးစိတ္ ေလးမ်ိဳး က်န္ရွိၿပီး သံုးမ်ိဳးမွာ လက္တင္အေမရိက ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိရကာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ Malayan Tapir (Tapirus indicus) တစ္မ်ိဳးသာ ေတြ႕ရေၾကာင္း၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ ျမန္မာ၊ ထိုင္း၊ မေလးရွားႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံတို႔တြင္ ေတြ႕ရၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တနသၤာရီ ေဒသတြင္သာ ေတြ႕ရႏိုင္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။
-
ဆြန္ဒယက္ ေတာ- တနသၤာရီ
အေရႇ႕ေတာင္အာရႇေဒသတြင္ ေနာက္ဆုံးက်န္ရႇိသည့္ သက္တမ္းရင့္ ေျမနိမ့္ေျမျပန့္ေတာမ်ားသည္
ျမန္မာႏုိင္ငံရႇိ ၿမိတ္ခ႐ိုင္ႏႇင့္ ေတာင္ ပိုင္းရႇိေဒသအားလုံးသည္ ဆန္ဒါေဒသတြင္
ပါ၀င္ေနေၾကာင္း၊ျမန္မာတစ္ႏိ
''တနသၤာရီေဒသမႇာ ဒီဆြန္ဒယက္ ေတာေတြ က်န္ေနေသးတယ္။ ကမၻာမႇာ ေနာက္ဆုံးက်န္တဲ့ ကုိယ္စားျပဳ
ေတာျဖစ္ပါတယ္။ ေျမနိမ့္ေျမျပန္႔ သစ္ေတာ ဒီေလာက္က်ယ္ျပန္႔တာ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္''
ဟု Biodiversity And Nature Conservation Association (BANCA)မႇ ဥကၠ႒ေဒါက္တာထင္လႇ က ေျပာ ၾကားသည္။